Wydawało Ci się, że wiedziesz spokojne małżeńskie życie? Aż tu nagle – jak grom z jasnego nieba – spada na Ciebie informacja, że kto inny jest ojcem dziecka, które wychowywałeś jak swoje. Nie wiesz co zrobić – jedyne czego pragniesz, to rozwiać swoje wątpliwości. Nie trać zimnej krwi! To nie jest sytuacja bez wyjścia.
Domniemanie pochodzenia dziecka
Zgodnie z art. 62 §1 KRiO „jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki.”
W trakcie trwania małżeństwa nie jest zatem konieczne dodatkowe uznawanie dziecka przez ojca. Niejako automatycznie przyjmuje się, że mąż matki jest ojcem dziecka.
Gdy kobieta ponownie wyszła za mąż
Jeżeli kobieta zawarła drugie małżeństwo, to istnieje domniemanie, że dziecko pochodzi od drugiego męża (nawet jeśli urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania/unieważnienia pierwszego małżeństwa). Powyższe domniemanie nie ma zastosowania, jeśli pierwszy mąż wyraził zgodę na procedurę medycznie wspomaganej prokreacji (np. in vitro).
Powództwo
Zaprzeczenia ojcostwa można dokonać jedynie w drodze wytoczenia powództwa przeciwko dziecku i matce, a jeśli matka nie żyje – przeciwko dziecku.
Przebieg postępowania sądowego
W pierwszej kolejności Sąd bada, czy małżonkowie obcowali ze sobą w okresie poczęcia dziecka. W ramach tego dokonuje ustalenia czy np. jedno z małżonków nie przebywało na wyjeździe, w zakładzie karnym, w szpitalu tj. czy istniały obiektywnie okoliczności uniemożliwiające współżycie pomiędzy mężem, a żoną. Są one ustalane np. w oparciu o dowód z zeznań świadków, z przesłuchania stron, z dokumentów.
Jeśli w toku postępowania sądowego okaże się, że w okresie poczęcia dziecka doszło do stosunku płciowego pomiędzy małżonkami, to sąd przeprowadzi dowód z badań DNA. Na jego podstawie można otrzymać jeden z dwóch wyników – potwierdzić ojcostwo z prawdopodobieństwem sięgającym powyżej 99,999% lub wykluczyć na 100% istnienie więzi biologicznych między uczestnikami badania.
Pomocniczo można przeprowadzić również dowód np. z grupowego badania krwi. Niemniej jednak, nie ulega wątpliwości, iż to dowód z badań DNA stanowi koronny dowód w toku tegoż postępowania.
Termin
Istotny jest tutaj termin na wystąpienie z powództwem – bowiem mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. Nie można tego dokonać po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości.
Niezachowanie terminów ustawowych wiąże się z poważnymi skutkami dla mężczyzny – praktycznie zamyka mu drogę do prawnego zaprzeczenia ojcostwa (nawet w sytuacji, w której jest pewien, że dziecko od niego nie pochodzi).
Co ciekawe, a zarazem przerażające – jeszcze do niedawna takie powództwo można było wytoczyć jedynie w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o urodzeniu dziecka. To stawiało mężczyznę w bardzo niekorzystnej, żeby nie powiedzieć beznadziejnej sytuacji.
In vitro
Jeśli dziecko zostało poczęte metodą in vitro, poprzedzoną zgodą ojca – zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne.
Podsumowując, jeśli zawarłeś związek małżeński, podczas którego urodziły się dzieci i masz jakiekolwiek wątpliwości co do swojego ojcostwa – nie zwlekaj. Termin na wytoczenie powództwa o zaprzeczenia ojcostwa jest bardzo krótki. Niezasadna zwłoka może pozbawić Cię prawa do dochodzenia swoich praw. A jeśli rzeczywiście nie jesteś ojcem dziecka swojej żony – warto to sprawdzić i dokonać formalnego potwierdzenia. Pomoże Ci to uniknąć chociażby płacenia niezasadnych świadczeń alimentacyjnych na rzecz nie Twojego dziecka.
Paulina Ferfet-Majewska
Jestem adwokatem.
Zajmuję się sprawami cywilnymi, w szczególności rodzinnymi, a także upadłościowymi.
Jestem tu dla Ciebie. Jeśli potrzebujesz pomocy, pozostaję do Twojej dyspozycji.
Razem spójrzmy na prawo.