Czy wina w rozpadzie małżeństwa może mieć wpływ na podział majątku wspólnego? Czy zdrada wpływa tylko na winę w postępowaniu rozwodowym, nie ma zaś wpływu na podział majątku wspólnego?
Czy w postępowaniu o podział majątku wspólnego Sąd bierze pod uwagę fakt, że jedno z małżonków pracowało na cały etat, zaś drugie w niepełnym wymiarze czasu pracy?
Tą kwestią zajął się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2019 r. w sprawie o sygn. akt: II CSK 337/18.
Historia małżeństwa
Małżeństwo sportowców. Kobieta zawodowo grała w siatkówkę, uzyskując liczne sukcesy na arenie międzynarodowej. W tym czasie otrzymywała obok wynagrodzenia, odpraw i diet, także premie i nagrody. Uzyskane dochody inwestowała m.in. w zakup nieruchomości. Mężczyzna nie pracował zawodowo, często towarzyszył żonie w trakcie zatrudnienia za granicą.
Małżonkowie ponadto prowadzili działalność gospodarczą w formie spółki. Niemniej jednak nie tylko nie przyniosła ona zamierzonych dochodów, ale także wygenerowała liczne zadłużenia podatkowe i wobec ZUS. W międzyczasie sąd karny skazał mężczyznę za wprowadzanie do obiegu w porozumieniu z innymi osobami podrobionych kart płatniczych.
Jak ustalono w toku postępowań sądowych, mężczyzna nie wspierał żony ani w życiu prywatnym, ani w karierze sportowej. Niejednokrotnie używał wobec niej obraźliwych słów, a nawet stosował wobec niej przemoc. Ponadto dopuścił się zdrady, na skutek której w trakcie trwania małżeństwa urodziło mu się nieślubne dziecko.
Jak skończyła się ta historia? Odpowiedź poniżej.
Regulacja prawna
Zgodnie z art. 43 KRiO „Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. (§1) Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. (§2) Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§3).
Przesłanki ustanowienia nierównych udziałów w majątku wspólnym
Zgłębiając kwestię ustanowienia nierównych udziałów w majątku wspólnym należy dokonać analizy dwóch okoliczności – wystąpienia przesłanki „ważnych powodów” uzasadniających wydanie takiego orzeczenia, a także ustalenia, czy i w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego.
Żeby Sąd ustalił nierówne udziały w majątku wspólnym muszą zostać spełnione dwie przesłanki:
- niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania majątku wspólnego,
- istnienie ważnych powodów do wydania takiego orzeczenia.
Tym samym Sąd nie ustali nierównych udziałów w majątku wspólnym:
- chociaż zaistniały „ważne powody” do takiego orzeczenia, jeśli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy,
- jeśli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, lecz nie zaistniały „ważne powody” do takiego orzeczenia;
Sam nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie może być uznany za ważny powód.
Ocena sytuacji przez Sąd Najwyższy
Sąd Najwyższy nie miał żadnych wątpliwości, że postawa mężczyzny uzasadniała uznanie nierównych udziałów w majątku wspólnym i ustalił, że jego udział w majątku wspólnym wyniósł 25%, podczas gdy kobiety 75%.
Okoliczności sprawy, w układzie stosunków rodzinnych i majątkowych małżonków, z których jeden zawodowo uprawia sport, zaś drugi praktycznie nie podejmuje pracy zarobkowej zostały zakwalifikowane przez Sąd jako nieusprawiedliwiony nierówny stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy „ocena w aspekcie etycznym sytuacji, w której małżonek rażąco nie wspiera drugiego, przejmującego ciężar utrzymania rodziny i tworzenia majątku wspólnego, wykorzystuje go, następnie zdradza i porzuca, pozostawiając toczące się postępowania podatkowe i egzekucyjne, nie partycypuje w spłacie długów musi być ujemna. Nie budzi zastrzeżeń przyjęcie, że wyczerpuje ona znamiona ważnych powodów, uzasadniających ustalenie nierównych udziałów byłych małżonków w majątku wspólnym.”
Zaskoczeni? A co Wy sądzicie o uzależnieniu rozliczenia majątkowego po ustaniu małżeństwa od winy w rozkładnie pożycia małżeńskiego jednego z nich?
Paulina Ferfet-Majewska
Jestem adwokatem.
Zajmuję się sprawami cywilnymi, w szczególności rodzinnymi, a także upadłościowymi.
Jestem tu dla Ciebie. Jeśli potrzebujesz pomocy, pozostaję do Twojej dyspozycji.
Razem spójrzmy na prawo.